Co wiemy o szczepieniach?
Trudno wyobrazić sobie nowoczesną opiekę zdrowotną bez szczepień. Jest to dość młody i szybko rozwijający się sposób ochrony przed chorobami zakaźnymi.
Przez długi czas lekarze byli bezsilni w obliczu epidemii, które pochłonęły tysiące i miliony istnień ludzkich, i próbowali znaleźć sposób na zapobieganie chorobom. Pierwszą metodą szczepienia była inokulacja – wprowadzenie zdrowej osobie płynu pacjenta z łagodną postacią ospy. Pierwsze wzmianki o tej metodzie pochodzą z X wieku z Chin. Od tego czasu metody szczepień przeciwko ospie prawdziwej ulegają ciągłym zmianom i ulepszeniom.
Pierwsze kalendarze szczepień pojawiły się dopiero w XX wieku i obejmowały szczepienia przeciwko ospie prawdziwej, poliomyelitis, gruźlicy, krztuścowi i błonicy.
Pierwsze szczepionki były osłabionymi, ale żywymi czynnikami zakaźnymi. Dlatego częstymi powikłaniami szczepień były ciężkie reakcje alergiczne, infekcje, a nawet zgony. Ale faktem jest, że rozprzestrzenianie się upośledzających i śmiertelnych chorób zostało zatrzymane.
Współczesna medycyna oferuje następujące rodzaje szczepionek:
- Żywe: poliomyelitis (praktycznie nie używane, dzieci otrzymują inaktywowaną szczepionkę od trzeciego miesięca), odra, różyczka, grypa, świnka, ospa wietrzna, gruźlica, rotawirus.
- Inaktywowane: poliomyelitis, grypa, dur brzuszny, kleszczowe zapalenie mózgu, wścieklizna, wirusowe zapalenie wątroby typu A, zakażenie meningokokami, zakażenie koronawirusem. Preparaty te zawierają martwe mikroorganizmy lub ich fragmenty.
- Anatoksyny – przetworzone toksyny bakteryjne (koklusz, tężec, błonica).
- Molekularne – szczepionki wytwarzane metodami inżynierii genetycznej, materiałem do ich wykonania są fragmenty patogenu syntetyzowane w laboratorium (szczepionka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, zakażenie koronawirusem).
W większości przypadków szczepienia przeciwko tej samej infekcji wykonuje się na różne sposoby, aby uzyskać najbezpieczniejszą i najskuteczniejszą formę.
W przypadku większości szczepionek istnieje harmonogram podawania, inne są wykonywane, gdy jest to wskazane lub według możliwości/ chęci.
Informacje o wymaganej ilości szczepień, dostępności szczepionek, możliwościach doboru dostępnych leków, ich bezpieczeństwie, kolejności i specyfiki podawania można uzyskać u lekarza pierwszego kontaktu, specjalisty medycyny rodzinnej, pediatry.
Obecnie 25% zgonów na całym świecie jest spowodowanych chorobami zakaźnymi. I choć od dawna ta przyczyna śmierci nie jest na pierwszym miejscu śmiertelności, to nie zapominaj o potrzebie powszechnego stosowania szczepionek.
