Udar słoneczny: jak go rozpoznać i co zrobić najpierw?
Udar słoneczny w wyniku przegrzania ciała w upał może przydarzyć się każdemu. Wystarczy długi czas być wystawionym na bezpośrednie działanie promieni słonecznych bez przestrzegania środków ostrożności. Jakie są objawy udaru słonecznego, co należy zrobić, aby się przed nim uchronić i jakie działania należy podjąć, gdyby tak się stało?
Udar słoneczny jest specjalnym rodzajem udaru cieplnego. Przyczyną jest zbyt długa ekspozycja organizmu na światło słoneczne, co prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu ośrodka termoregulacji, odwodnienia organizmu i nadmiernej utraty elektrolitów. Oddawanie ciepła jest utrudnione lub nawet całkowicie zatrzymane. Miejscowe narażenie skóry głowy na działanie promieni słonecznych może prowadzić do przekrwienia opon mózgowych i mózgu.
Na działanie promieni słonecznych podczas upału szczególnie narażone są: dzieci i osoby starsze; pacjenci przyjmujący niektóre leki, w tym leki przeciwhistaminowe, moczopędne, przeciwdepresyjne i rozszerzające naczynia krwionośne; ludzie wykonujący pracę fizyczną w upale; pacjenci z cukrzycą i chorobami serca, otyli; osoby znajdujące się pod wpływem alkoholu.
Udar słoneczny może jednak przytrafić się każdemu, kto nie przestrzega podstawowych zasad bezpiecznego nasłoneczniania. Najczęstszym błędem popełnianym przez ludzi, u których występuje udar słoneczny jest ekspozycja na słońcu w godzinach 11:00 – 15:00, kiedy jego aktywność jest największa. W tym okresie dnia konieczne jest chronienie się w cieniu, szczególnie w przypadku osób starszych i dzieci poniżej 15 roku życia.
Objawy udaru słonecznego:
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- zaczerwienienie i oparzenia skóry,
- osłabienie,
- lęk,
- nudności,
- wymioty,
- dreszcze,
- niewyraźne widzenie,
- niewyraźna mowa i chwiejny chód,
- wysoka gorączka powyżej 40 stopni,
- zwiększona częstotliwość akcji serca,
- najpierw obfite pocenie się,
- potem jego brak,
- osłabienie mięśni,
- utrata przytomności,
- niewydolność oddechowa.
Jeśli objawy te wystąpią po dłuższym przebywaniu na słońcu, natychmiast szukaj pomocy!
Pierwsza pomoc
- Jak najszybciej przenieś ofiarę do chłodnego, ciemnego miejsca.
- Poluzuj lub zdejmij ciasną odzież.
- Jeśli twarz pacjenta jest blada, umieść głowę poniżej poziomu ciało, a jeśli jest czerwona – w pozycji leżącej.
- Nakryj głowę i klatkę piersiową chłodnymi okładami (z wody lub lodu).
- Co 10 minut mierz temperaturę ciała – gdy spadnie do 38 stopni, możesz przestać ochładzać pacjenta.
- Jeśli pacjent jest przytomny, podawaj mu dużą ilość chłodnej, lekko osolonej wody w małych porcjach.
- W sytuacji, gdy stan pacjenta wolno się normalizuje, natychmiast skonsultuj się z lekarzem.
Jak uchronić się przed udarem słonecznym?
Nie wystawiać się na słońce na dłużej niż 10-20 minut. Po krótkim przebywaniu na słońcu należy przynajmniej na krótko wyjść w cień, aby się ochłodzić.
Pić dużo wody. W czasie upałów warto znacznie zwiększyć zalecaną dzienną dawkę płynu, czyli zamiast półtora do dwóch litrów wody pić dwa razy więcej. Należy jednak unikać alkoholu.
Pamiętaj, aby chronić głowę za pomocą „oddychającego” nakrycia głowy.
Wskazane jest noszenie cienkiej odzieży wykonanej z naturalnych tkanin.
Ważne!
Największy problem z udarem słonecznym polega na tym, że większość ludzi nie rozpoznaje jego pierwszych objawów. Jeśli podczas pobytu na słońcu przestaniesz odczuwać pragnienie i odczuwasz ból głowy, zawroty głowy lub nudności, oznacza to, że musisz pilnie znaleźć chłodne, wentylowane miejsce, chronione przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych.
